تولید مستندی از موسسه فرهنگی آرمان مدیا با کارگردانی شمقدری و حضور محمد دلاور با توجه به کارهای قابل توجه‌شان در مستند انقلاب جنسی، برایم انگیزه‌ای بود تا اولین فرصت را برای دیدن این مستند وقت بگذارم.
مستند متولد اورشلیم با موضوع یهود، به نظرم از ابتدا گیج ماجراست؛ و این گیجی را می‌توان در سؤال‌های پراکنده دلاوری و گم‌شدن سرنخ ماجرا پیدا کرد و به ذهن مشوش و پر از سؤال‌های بی‌پاسخ دلاوری رسید که به دنبال همه آن‌ها از شاخه‌ای به شاخه‌ای می‌پرد بی‌آنکه در یک محور دقیق شود و به یک روشنگری برسد.
سؤال‌هایی کلی و ناواضح که صرفا پرداختن به آن در دین یهود نیست بلکه تمامی ادیان به آن بایستی پاسخ دهد. آنچه که من در این مستند پیش فرض گرفتم این است که دین در یک کلیت واحد شبیه هم است؛ و خطای این گروه مستند در این است که به مشابه مستند قبلی به دنبال تطبیق بین ادیان با ریشه واحد هستند. دین‌هایی که در یک گروه دسته‌بندی می‌شود به‌طور مسلم یک اتحاد اولیه در آن‌ها وجود دارد یافتن شباهت ها میان این تطبیق‌ها در عین اینکه ما را به یک اتصال واحد می‌رساند از تفاوت‌هایی که باعث این‌رو در رویی شده است غافل می‌کند و تاکید بر مشابهت ها ما را دچار این خطا می کند پس مشکل کجاست؟
نکته مثبت فیلم در جرئت ورزیدن این گروه برای پرداختن به موضوع یهود است اما مشخص نیست که یهود به‌عنوان یک دین مذهبی یا یک قومیت؟ تا انجا این قضیه مبهم می شود که یادمان می رود در ایران هنوز یهودی ها زندگی می کنند کنیسه ها وجود دارد و آن‌قدرها وحشتناک یا شبیه زامبی نیست که نشود نزدیک شد و برای پرداخت به این موضوع به آلمان رفت. خط قرمزهایی که هرروز برای خودمان پررنگ می‌کنیم. می‌شود با آگاهی به‌جایی برسانیم که به یک گفتگو منطقی تبدیل شود.
مصاحبه‌های این مستند کم بود بیشتر روایت خود دلاوری بر اساس دریافت‌هایی بود که از این ماجرا داشته است؛ و کلی‌گویی‌هایی که می‌توانست کمی دقیق‌تر و جدی‌تر به ماجرا پرداخته شود از سویی دیگر این کلیت می‌تواند مقدمه قسمت‌های بعدی متولد اورشلیم باشد.
در مصاحبه‌ها، سؤالات دلاوری دارای مغالطه‌های پنهان است که می‌توانست با یک استدلال درست مصاحبه‌ها شکل واضح‌تر بگیرد تا به یک پاسخ دقیق‌تر از آنچه که از طریق جستجو می‌توان دریافت، رسید. تا آنجا که سؤالات دلاوری از گنگی و مغالطه به یک کودک ناباور در این ماجرا تبدیل می‌شود درست زمانی که می‌پرسد می تونی یک نفر بکشی؟ آن‌هم نه از یک خبرنگار بلکه از یک نظامی امنیتی اسرائیلی!
و در پایان جمع‌بندی مستند پراکندگی موضوع را به‌خوبی مشخص می‌کند مستند در مورد دریافت معنای رنج نبود که به تعریفی از زور برسد.
پیشنهاد می‌کنم این مستند را با این نگاه که آغازگر یک مسیر متفاوت دیدن است ببینید.
الهام صباحی