احمد مرجانی تشریح کرد؛
تقابل هنر متعهد با نظریه «هنر برای هنر» در نگاه شهید آوینی/18
استاد دانشگاه گفت: هنرمند قائل به هنر برای هنر در محاسبه فکری دچار خطا شده است؛ به این معنا که شاعر مزبور به برخی از گزاره‌های بدیهی عقل سلیم پشت کرده است.
پنجشنبه ۲۳ فروردين ۱۳۹۷ - ۲۰:۴۳
کد خبر : ۸۴۲۵۵
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری خراسان شمالی، دکتر احمد مرجانی، استاد دانشگاه، با گرامیداشت هفته هنر انقلاب اسلامی، با اشاره به شاخصه‌های هنرمند متعهد در نگاه شهید آوینی، اظهار کرد: عده‌ای هنرمند موضع گرفته‌اند که هنر رسالتی ندارد و هنرمند تحت قالب درنمی‌آید؛ زیرا وقتی ما احساس و تفکر هنر را تحت قواعد و ساختارهای تعریف شده دربیاوریم این نقض غرض خواهد بود.
وی افزود: این افراد قائل به نظریه هنر برای هنر هستند؛ اما در مقابل نگرش هنر متعهد به حقیقت وجود دارد که شهید آوینی نماد و تجلی این هنر است.
مرجانی ادامه داد: شهید آوینی نکته دقیقی دارد و می‌گوید اگر شیدایی را از انسان بازگیرند هنر را باز گرفته‌اند شیدایی جان هنر است؛ اما خود ریشه در عشق دارد، شیدایی همان جنون همراه با عشق است.
وی اضافه کرد: از نگاه شهید آوینی اصولاً هنرمند کسی است که عاشق باشد و عاشق مجنون است؛ اما اگر قرار است هنرمند با جنون خود با بازآفرینی و خلاقیت هنری برسد پس آیا این به نظریه هنر برای هنر نزدیک نیست؟
مرجانی خاطرنشان کرد: برای جنون و عشق نمی‌توانیم تعریف جامعی را ارائه دهیم، حب و عشق یک ذوق است و نمی‌توانیم آن را تعریف کنیم؛ بلکه از آثار و نشانه‌های فرد پی به عاشق بودن او می‌بریم.
وی با بیان اینکه مرز ظریف و دقیقی بین نظریه هنر برای هنر و این صحبت شهید آوینی وجود دارد، افزود: نظر شهید آوینی در اینجا این نیست که هر جنونی و اینکه هنرمند هرگونه جنونی داشته باشد و اینکه می‌گوید هنرمند مجنون است به این معنی است که به نظریه هنر برای هنر نزدیک است؛ بلکه تفاوت‌های ظریفی بین این دو رهیافت وجود دارد.
مرجانی تصریح کرد: هنرمند قائل به هنر برای هنر در محاسبه فکری دچار خطا شده است؛ به این معنا که شاعر مزبور به برخی از گزاره‌های بدیهی عقل سلیم پشت کرده است.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت عقل سلیم دارای نظام و قانون است و اگر نظام و قانون دارد قانون‌گذار می‌خواهد و وقتی قانون‌گذار باشد باید دارای غایت و هدف باشد.
مرجانی اضافه کرد: اگر شهید آوینی در بحث جنون و شیدایی هنرمند مانور داده است حتماً باید سازوکار را در نظر بگیریم که مراد از جنون و شیدایی در کلام آوینی چیست.
وی اضافه کرد: اگر کسی که ادعای جنون هنری دارد در معنای تنزلی به عالم وهم و خیال اکتفا کند خواه‌وناخواه از این عالم بالاتر نمی‌رود و شعر او هم چندان قوی نیست؛ اما کسی که از عالم وهم و خیال بگذرد شعر او معنا می‌یابد، حتی اگر شعر اجتماعی بگوید شعر او به دل می‌نشیند زیرا سطوح ادراک و عوالم را پیموده است.
مرجانی با تأکید بر اینکه باید شاعران و هنرمندان خود را با بحث‌های فلسفی عمیق درگیر کنند، ادامه داد: عرفا معتقد هستند که حرکت حبی سبب معرفت شده و حرکت حبی ملازم اندیشه و احساس است.
وی اظهار کرد: احساس و اندیشه لازم و ملزوم یکدیگر هستند، محبت یا احساس بدون اندیشه معنا ندارد و از سوی دیگر اندیشه بدون احساس معنا ندارد؛ یعنی همین اتفاقی که در غرب افتاده که عقل را ابزاری کرده‌اند که به همه‌چیز ضرر زده است.
مرجانی با بیان اینکه شهید آوینی برای خرق عادت تکنولوژی سه رهیافت دارد، افزود: بر اساس رهیافت شهید آوینی هنرمند باید به مبانی فکری و فلسفی غرب مسلط باشد، در یک رشته هنری تجربه ذوقی و مهارتی را پیدا کند و در وهله سوم تخلق به اخلاق و تفکر توحیدی پیدا کند و از اینجا است که هنرمند می‌تواند شکافی را به وجود بیاورد و به نوسازی و بازآفرینی جدید و هنر متعهد و نوگرا برسد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: هنر انقلاب قالب و ماده هنر غربی را می‌گیرد؛ یعنی ما باید برویم مهارت هنر را پیدا کنیم و به آن روح و صورت تازه بدهیم و درنهایت از لحاظ ماده و قالب کار ما با هنر غربی متمایز شود و در مرحله بعد از قالب گذشته و به محتوا برسیم.
لینک کوتاه