عباس ناصری، کاریکاتوریست بینالمللی از خراسان شمالی در بیستمین دوره جشنواره بینالمللی طنز Caratinga کشور برزیل، موفق به کسب جایزه دوم بخش کارتون شد؛ موفقیتی که بار دیگر نام ایران و خراسان شمالی را در میان برترینهای جهان مطرح کرد. این رویداد هنری با موضوع «رویاها، چالشها، امیدها و دستاوردها» در سال ۲۰۲۵ برگزار شد و ۴۵۶ هنرمند از ۵۹ کشور جهان در آن حضور داشتند. جشنواره Caratinga یکی از معتبرترین مسابقات طنز و کارتون در آمریکای جنوبی است و آثار منتخب آن در گالریهای مختلف برزیل به نمایش درمیآید.
به همین بهانه روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، با عباس ناصری درباره مسیر هنریاش، فعالیتهای خانه کاریکاتور خراسان شمالی، دغدغهها و چشمانداز هنر کارتون و کاریکاتور گفتوگویی انجام داشته که در ادامه میخوانید:
از ورود به حوزه هنری تا ساختن پایگاهی برای کاریکاتور استان
ناصری در پاسخ به نخستین پرسش درباره ورودش به حوزه هنری میگوید: پیشتر با حوزه و فعالیتهایش، از حوزه هنری مشهد آشنا بودم. میدانستم که در شهرهای بزرگ فضایی وجود دارد که هنرمندان در آنجا جمع میشوند و فعالیت میکنند. فعالیتها آنقدر دلنشین بود که ما هر هفته برای شرکت در جلسات هفتگی آنها سه ساعت راه بجنورد تا مشهد را میرفتیم تا در جمع هنرمندان حوزه باشیم.
بعدها که در سال ۸۴ شهر ما یعنی بجنورد مرکز استان خراسان شمالی شد با آن خاطره خوب که از حوزه هنری مشهد داشتم خیلی پیگیر تاسیس حوزه هنری در بجنورد بودم و خیلی جاها رفتم و پرسوجو کردم. در نهایت در سال ۸۸ یک روز دوست خوبم رضا خدادادی مژده تاسیس حوزه هنری با ریاست آقای احتشام در بجنورد را به من داد و هنوز حوزه هنری در استان ما راه نیفتاده بود که از چیدمان اولیه حوزه هنری خراسان شمالی در آن زندگی کردهام تا امروز.
او درباره آغاز فعالیتهای ساختاری کاریکاتور در استان میافزاید: خوشبختانه آقای احتشام به عنوان رییس اول حوزه هنری خراسان شمالی اعتقاد خوبی به کارتون و کاریکاتور داشت و اعتماد زیادی به توانایی من. اصلاً افتتاح حوزه هنری همراه با یک نمایشگاه کاریکاتور از آثار من بود و بهشدت و بهسرعت فعالیتها و جلسات هفتگی شروع شد و خیلی زود اولین جشنواره بینالمللی کارتون حوزه هنری خراسان شمالی برگزار شد. بعد از آن، حضور میثم مرادی بیناباج، وحید نمازی و اکرم صدیقی بعنوان روسای بعدی حوزه هنری خراسان شمالی باعث شد تا همچنان جایگاه رویداد کارتون و کاریکاتور ثابت نگه داشته شود. ضمن اینکه فعالیتهای نمایشگاهی متعدد در شهرها، روستاها، دانشگاهها رویدادهایی چون برگزاری ۱۱ دوره جشنواره منظم سالانه ملی و بینالمللی و مسابقه «آل سقوط»، نمایشگاه جهانی «بیمارستان منطقه جنگی نیست»، نمایشگاه جهانی «سال صفر»، همراهی ۱۰ دوره جشنواره استعدادیابی کارتون و کاریکاتور ایران (چِلِگی) و دورهمیها و جلسات هفتگی و برنامههای دیگری را به دنبال داشت که شاید عنوان تمامی آنها اکنون در ذهنم نباشد.
وضعیت کنونی کاریکاتور در استان؛ نگاه استانی یا جهانی؟
ناصری درباره شرایط امروز این هنر در خراسان شمالی میگوید: باید دید هدف اولیه ما چه بوده. شاید هدف من بعنوان کسی که در رأس این ماجرا قرار داشته خیلی نگاه استانی نبوده است. هرچند همین تعداد اندک کارتونیست استان بصورت کاملاً حرفهای در سطح ملی و بینالمللی فعالیت میکنند اما هدف من فراتر از استان بوده و شامل برنامهریزی برای آمادهسازی زیرساختهایی برای ایران در دنیا که امروز شهر من صاحب تنها خبرگزاری کارتون و کاریکاتور دو زبانه دارای مجوز رسمی از وزارت ارشاد در ایران است و پایهگذاری بنیاد کارتونیستهای جهان در استان میشود. پیشتر هم ۱۰ دوره رویداد ملی استعدادیابی کارتون و کاریکاتور را برگزار کردیم که امروز از بین آنها در ایران و جهان رشد کرده و میدرخشند.
حمایت از نسل جوان؛ انتقال تجربه بدون محدودیت
او درباره حمایت از استعدادهای جوان چنین توضیح میدهد: قطعاً کارتون و کاریکاتور رشته گمنامی نیست و اگر کسی علاقمند باشد خودش را نشان میدهد و دنبال راهش میگردد. همانطور که ما چهل سال پیش در یک شهر کوچک کارتونیست شدیم، اگر کسی به سراغ ما بیاید قطعاً تمام داشتهها و دانشمان را به او منتقل میکنیم.
نقش جشنوارهها؛ نگاه جهانی با اثرات محلی
در خصوص کارکرد جشنوارههای ملی و استانی میگوید: در پاسخهای قبلی گفتم هدف ما از جشنوارهها نگاه جهانی است ولی قطعاً هر اتفاق و رویدادی اثرات ملی و محلی خود را نیز میگذارد.
چالش نمایشگاهها و نقش حمایتی حوزه هنری
ناصری درباره مشکلات برگزاری نمایشگاههای کاریکاتور نیز اظهار میکند: حوزه هنری در حد توانش برای ما کم نگذاشته. ولی توان حوزه هنری محدود است. حمایت حوزه هنری باعث شده تا امروز کارتون و کاریکاتور در این استان سرپا بماند.
جایگاه ایران در جهان؛ حضور قدرتمند در رویدادهای بینالمللی
او سطح آثار ایرانی و جایگاه کشور در جشنوارههای جهانی را چنین ارزیابی میکند: هنرمندان ایران و جشنوارههایش جزو برترینهای جهان هستند و فقط تلاش داریم در راه سلامت و شفافیت رویدادهایمان در مقابل تمام جشنوارههای دنیا، یک هدفمندی مثبت به این جشنوارهها ببخشیم.
تفاوت نگاه هنرمندان جهان؛ دغدغههای ایرانیها پررنگتر است
در پاسخ به تفاوت کیفیت آثار هنرمندان کشورهای مختلف میگوید: آثار هنرمندان کشورهای مختلف بسته به جغرافیای محل زیست آنها متفاوت است. بعضی بدون هدف خاصی فقط بدنبال ایجاد خنده از طریق کارتون هستند. بعضی بدنبال بیان اهداف سیاسی، بعضی تفکرات خود را به رخ میکشند و در این میان آثار هنرمندان ایران همیشه دارای تفکر، حرف و بیان و دغدغهمند است.
شیرینی داوری جهانی و پرچم ایران
ناصری درباره تجربه داوری در جشنوارههای مختلف جهان میگوید: بحث حضور در داوریها بالطبع شیرینی خاص خود را دارد. داور کارتون و کاریکاتور مثل داور ورزشی نیست که شغلش این باشد. انتخاب داوران کارتون و کاریکاتور از بین هنرمندان فعال و مطرح روز دنیا انجام میشود و در وهله اول این انتخاب برای من یعنی راه را درست رفتهام و بعد دیدن پرچم کشورم بین سه، پنج یا هفت داوری یک جشنواره برایم غرور شیرینی بهمراه دارد. من بنیاد جهانی کاریکاتور را برای اولینبار با ساز و کار حساب شدهای بنیانگذاری کردهام که در چشمانداز خود اتفاقات بسیار خوبی برای کارتون، جهان، صلح و ایران خواهد داشت.
پایانی بر یک افتخار، آغاز مسیری جهانیتر
گفتوگو با عباس ناصری نشان میدهد که کسب جایزه دوم جشنواره بینالمللی طنز برزیل تنها یک موفقیت فردی نیست؛ بلکه ادامه مسیر طولانی و اثرگذاری است که او در بیش از یک دهه گذشته برای معرفی کارتون و کاریکاتور ایران در سطح جهان طی کرده است. راهی که به گفته خودش قرار است با شکلگیری بنیاد جهانی کاریکاتور و توسعه زیرساختهای بینالمللی، آیندهای روشنتر برای این هنر در ایران رقم بزند.