«قهرمانان داستان‌های حماسی برگزیدگانی برای خدمت به انسان‌ها هستند»
به گزارش واحد رسانه و جریان‌سازی حوزه هنری خراسان شمالی، عصر روز سه‌شنبه 7 آذر ماه، کارگاه تخصصی داستان حماسی با حضور استاد تیمور آقامحمدی یکی از نویسندگان و پژوهشگران موفق کشورمان در جمعی از نویسندگان استان، با محوریت آشنایی با اسطوره و حماسه برگزار شد.
آقا محمدی منشا اسطوره در تاریخ را تلاش انسان قدیم برای پاسخ به پرسش‌ها و توضیحی برای اتفاقات جهان دانست و گفت: با بررسی در تاریخ با جوامعی روبرو می‌شویم که در آن انسان قدیم برای توضیح جهان و پاسخ به پرسش‌های خود دست به دامان اسطوره‌ها می‌شدند و جهان اساطیری را خلق می‌کردند تا به نوعی به زندگی معنا دهند.
وی عنوان کرد: اسطوره‌ها دارای دو ویژگی برجسته هستند: مقدس بودن و داشتن وجه تقدس اولین ویژگی اسطوره‌ها و دیگری ازلی بودن اسطوره‌هاست؛ بدین معنا که اسطوره‌ها آغاز ندارند.
آقامحمدی دلیل مشاهده اسطوره‌های مشابه در فرهنگ ملل مختلف را درهم آمیختگی فرهنگی اقوام بیان کرد و افزود: در فرهنگ ایرانی «اسطوره آرش کمانگیر» را مشاهده می‌کینم؛ که برای پاسداری از مرزهای ایران از جان می‌گذرد مشابه همین اسطوره را در فرهنگ هند نیز شاهد هستیم؛ اسطوره «ویشنو» که عینا همین مفاهیم را در ذهن مخاطب زنده می‌کند.
این نویسنده و پژوهشگر گذر انسان از اسطوره به حماسه را چنین توصیف کرد: در پی گذشت تاریخ، انسان از وجهه اسطوره‌ای به آرامی گذر می‌کند و وارد دنیای حماسه می‌شود. در پی این عبور تاریخی از اسطوره‌ها، اساطیر در روندی تدریجی از شکل فرازمینی خود به زمینی می‌رسند و وارد دنیا و زندگی ما می‌شوند. همانند پهلوانان در شاهنامه که از شکل اساطیری به پهلوانانی که خصوصیات فرا انسانی دارند؛ تغییر یافته‌اند.
وی تاکید و توجه در حماسه را بر روی انسان‌هایی می‌داند، که گویی این قهرمانان برگزیدگانی هستند که زاده شده‌اند تا به انسان‌ها خدمت کنند و خاطرنشان کرد: تفاوت این قهرمانان با انسان‌های معمولی از لحظه تولد و شیوه زیست آن‌ها شکل گرفته است.
آقامحمدی اظهار کرد: با گذر از حماسه در دنیای امروز وارد دوران تاریخی می‌شویم که همه انسان‌ها هم‌تراز هستند. در این روزگار سعی بر این است که داستانی بنویسیم که وجوهی از دوره حماسه دارد. بنابراین دانستن ویژگی‌های داستان حماسی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
وی اولین ویژگی داستان حماسی را روایت گونه بودن آن عنوان کرد و افزود: داستان حماسه باید مکتوب بوده و روایتی داستانی را بیان کند. داشتن قهرمان در روایت داستان دومین ویژگی مهم داستان حماسی است. هنگامی که قهرمان داستان حماسی در راه رسیدن به هدف خود دست به اعمال قهرمانانه می‌زند و در این راه با مرارت‌ها و مشقت‌هایی روبرو می‌شود؛ ویژگی سوم داستان حماسی خلق می شود. آقا محمدی ادامه داد: چهارمین و آخرین ویژگی داستان حماسی این است که نفع اعمال قهرمانانه قهرمان داستان به جمع کثیری برسد تا جنبه حماسی یابد. اما توجه داشته باشیم یک داستان حماسی لزوما نباید شرح یک مبارزه فیزیکی یا یک نبرد تن به تن باشد. قهرمان داستان می‌تواند با کشف یک واکسن که ناجی جان انسان‌ها و کاهش آلام بشریت است؛ خلق حماسه کند.
آقا محمدی انواع حماسه ازمنظرجشنواره را تاریخی، دینی و محلی عنوان کرد و گفت: هنگام پرداختن به یک واقعه تاریخی توجه به دسته بندی‌ها بسیار حیاتی و حساس است. دسته‌بندی اول که شامل 80 درصد تاریخ و 20 درصد تخیل نویسنده است روشی که نهایتا به بازنویسی و بازآفرینی منجر می‌شود. در دسته بندی بعدی ماجرا برعکس می‌شود و نویسنده تنها به 20 درصد از وقایع تاریخی بسنده می‌کند و آن را در هسته اصلی داستان خود قرار می‌دهد و با 80 درصد از تخیل خود به آن واقعه تاریخی پیرامون می‌دهد و موجب بسط و گسترش داستان می‌شود. این روش متعارف‌ترین شیوه برای نوشتن داستان تاریخی است.
وی سومین و متفاوت‌ترین دسته‌بندی در نگارش اتفاق تاریخی را داستان خلاقانه نامید و بیان کرد: می‌توان گفت داستان خلاقانه یا ضد داستان، ضد الگوهای شناخته شده داستان است. در واقع امکان‌های روایی است که به ذهن نویسنده می‌رسد و نویسنده آن را طراحی می‌کند؛ این نوع داستان را می‌سازد.
گفتنی است کارگاه تخصصی داستان نویسی حماسی به همت حوزه هنری خراسان رضوی و شمالی در محل سالن جلسات حوزه هنری استان برگزار شد.
